درباره آداب پرداخت خمس و زکات در مذهب شیعه
خمس به تقسیم پنج قسمت مساوی سود خالص سالانه میگویند و زکات به وجه یا مالی میگویند که به افراد سزاوار پرداخت میشود.
۱ – اگر انسان از غیر کسب ، مالى بدست آورد مثلاً چیزى به او ببخشند؛ و این مال از مخارج سالش چندان آمد مستحب هست که خمس آن را بدهد.
۲ – اگر انسان ارثى از خویشاوندى دور ببرد و نداند چنین خویشى دارد، و از مخارج سالش نیز چندان بیاید، مستحب هست خمس آن را بدهد.
۳ – چیزى راکه انسان ، بابت زکات به فقیر مى دهد، لازم نیست به او بگوید که زکات هست ؛ بلکه اگر فقیر خجالت بکشد، مستحب هست به طورى که دروغ نشود به نام پیشکش بدهد، ولى باید قصد زکات نماید.
۴ – بعد از جدا کردن زکات ، لازم نیست فورا آن را به سزاوار بدهد؛ ولى اگر به کسى که مى شود زکات داد، دسترسى دارد، احتیاط مستحب هست که دادن زکات را به تاءخیر نیندازد.
۵ – مستحب هست که انسان زکات گاو، گوسفند و شتر را به فقیرهاى آبرومند بدهد، در دادن زکات نیز خویشان خود را بر دیگران ، و اهل علم و کمال را بر غیر آنان و کسانى راکه اهل سؤ ال نیستند بر اهل سوال ، مقدم بدارد. اگر دادن زکات به فقیرى که از جهت دیگرى بهتر هست ، مستحب مى باشد زکات را به او بدهد.
۶ – بهتر هست که زکات را آشکارا و صدقه مستحبى را مخفى بدهند.
۷ – اگر کسى موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره بر او واجب نیست ، تا بیش از ظهر روز عید، شرطهاى واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب هست که زکات فطره را بپردازد.
۸ – کسى که فقط به اندازه یک صاع «تقریباً سه کیلو» گندم و مثل آن دارد، مستحب هست که زکات فطره را بدهد.
۹ – احتیاط مستحب هست که زکات فطره را فقط به فقراى شیعه بدهد.
۱۰ – مستحب هست که در دادن زکات فطره ، خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد، بعد همسایگان فقیر را، سپس اهل علم فقیر را؛ ولى اگر دیگران از جهتى برترى داشته باشند، مستحب هست که آن ها را مقدم بدارد.
۱۱ – مکروه هست که انسان از سزاوار ، خواهش کند که زکاتى راکه از او گرفته به او بفروشد.
