آداب نماز توبه :: شهیدجاویدالاثرفرهاد (محمدرضا) معصومیان

حقیقت توبه، پشیمانی قلبی از گناه است، پشیمانی که در عمل خود را نشان می‏دهد که مهم‏ترین نمُود آن انجام واجبات و تدارک و قضای آن چه عمل نشده و ترک محرّمات است. با همین مقدار توبه تحقق پیدا می‏کند.

توبه آداب خاصی دارد که باید آن را از مستحبات توبه دانست که عبارتند از:

1- سه روز روزه گرفتن

امام صادق(علیه السلام ) می‏فرماید:توبه نصوح که خداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهارشنبه و پنج‏شنبه و جمعه است. (1)

2- غسل توبه چیست؟

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می‏فرماید:بنده‏ای نیست که گناهی کند (هر چه و هر اندازه که باشد) سپس پشیمان شود و توبه کند مگر این که خداوند به مغفرت و آمرزش به او نظر کند، سپس پیامبر به شخصی که می‏خواست توبه کند فرمود:«برخیز و غسل کن و برای خدا سجده نما». (2)

آداب نماز توبه

3- خواندن دو یا چهار رکعت نماز

روایت شده که روز یکشنبه ای از ماه ذی القعده ، پیامبر - صلی اللّه علیه وآله وسلّم - بیرون آمد و رو به یارانش فرمود:«مردم! کدامین یک از شما خواستار توبه است»؟ همگان گفتند:«ای پیامبر خدا! همه خواستار توبه ایم». پیامبر فرمود:«غسل کنید و وضو بگیرید و چهار رکعت نماز بگزارید. در هر رکعت یک بار «حمد» ، سه بار «قل هو اللّه» ، یک بار «قل اعوذ بربّ الفلق» و یک بار «قل اعوذ بربّ الناس» را بخوانید و در پایان ، هفتاد بار استغفار کنید و پوزش خواهید و آن را با گفتن «لا حول و لا قوة الا بالله العلّی العظیم» پایان دهید و سپس بگویید:«یا عزیز یا غفار اغفرلی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات فانّه لا یغفر الذنوب الا انت ؛ ای عزیز ! ای بخشاینده ! ای مهربان ! گناهان مرا و گناهان همه ی مردان و زنان مؤمن را ببخشای ؛ که جز تو کسی گناهها را نمی بخشاید».

سپس فرمود:«هیچ مسلمانی نیست که این نماز را بگزارد ، جز اینکه از آسمان بدو ندا شود :ای بنده ی خدا! توبه ی تو پذیرفته شد و گناهان تو بخشوده ؛ اینک کار خویش از نو آغاز کن. فرشته ای نیز از فرود عرش بدو می گوید:ای بنده ی خدا! خوشا به حالت، مبارک باد بر تو و بر خاندان و خانواده ی تو. دیگری بدو ندا می دهد:ای بنده ی خدا! باک مدار که خصمان و مدّعیان خود در قیامت را، خرسند ساختی. دیگری ندا می دهد:ای بنده ی خدا! با ایمان بمیری، دین از تو دور مباد و قبرت گسترده باد و نورانی. دیگری می گوید:ای بنده ی خدا! پدر و مادر از تو خرسندند، گناهان آنها و گناهان تو و گناهان خاندان تو بخشوده است و روزی تو در دنیا و آخرت گسترده است و جبرئیل بدو ندا می دهد:دل خوش دار من همراه با فرشته ی مرگ (ملک الموت) نزد تو خواهم آمد و بدو فرمان خواهم داد با تو مهربان باشد ؛ تا مرگ، تو را هیچ نیازارد و روح از جسمت به آرامی و خوشی بیرون رود». گفتند:«ای رسول خدا! اگر کسی این اعمال را در زمان دیگری به جای آرد چه»؟ فرمود:«همان پاداش و خواص را دارد». و در پایان افزود:«اینها را جبرئیل در شب معراج به من آموخت».(1)

خداوند به حق حسینش، ما را اهل عمل و ذکر قرار دهد ؛ ان شاء اللّه.

4- دعاهای توبه

مناسب است کسی که می‏خواهد توبه کند، دعاهای توبه‏ای را که از ائمه معصومین وارد شده‏ است، به ویژه دعاهای صحیفه سجادیه، مخصوصاً دعای 31 و یا مناجات خمسْ عشر، به‏ خصوص مناجات تائبین را بخواند.