یکی از زوایای مهم خودشناسی، شناخت شخصیت است. شخصیت به مجموعه ویژگی های فردی گفته می‌شود که می‌توان با شناخت آنها رفتار، عادات و طرز برخورد فرد با دیگران را در شرایط گوناگون پیش‌بینی کرد؛ به همین دلیل اگر فرد اول شخصیت خود را به درستی بشناسد و بعد بر اساس شخصیتش به دنبال فردی بگردد که با وی سازگار است یقیناً در ازدواجش موفق‌تر خواهد بود.
شخصیت افراد از چند دیدگاه قابل دسته بندی و بررسی است:
دسته بندی اول: درون‌گرا و برون‌گرا
افراد درون گرا
افراد درون‌گرا، تمایلی به حضور در جمع ندارند و بیشتر از تنهایی لذت می‌برند؛ به همین دلیل است که این گروه معمولاً خود را درگیر مسائل محیط پیرامونشان نمی‌کنند.
افراد برون گرا
در مقابل افرادی که شخصیت برون‌گرا دارند، از حضور در جمع و اظهار نظر در آن لذت می‌برند. آنها مدام تلاش می‌کنند با محیط اطرافشان در تعامل باشند.
بهترین ازدواج در این دسته‌بندی ازدواج هر فرد با هم‌گروه خود است . اما باید توجه داشت که در غیر این صورت معمولاً ازدواج یک درون‌گرای افراطی با یک برون‌گرای افراطی با شکست مواجه می‌شود.
دسته‌بندی دوم : بصری، سمعی، لمسی و جنبشی
افراد بصری
بصری‌ها به کیفیت‌های دیداری توجه دارند؛ یعنی تصاویر بیشتر برایشان مهم است و در ذهنشان می‌ماند. این افراد سریع سخن می‌گویند و در حین صحبت از حرکات دست بسیار استفاده می‌کنند. آنها دیده‌هایشان را چنان توصیف می‌کنند که مخاطب می‌تواند تصویر آن به راحتی در ذهن خود تجسم کند.
افراد سمعی
بر عکس برای سمعی‌ها کیفیت‌های شنیداری ( کلام، آهنگ صدا و ...) مهم‌تر است؛ یعنی افراد این گروه به چیزهایی که شنیده‌اند بیشتر توجه می‌کنند و از شنیده‌هایشان بیشتر سخن می‌گویند. سمعی‌ها معمولاً آهسته صحبت می‌کنند و سعی دارند بیانشان برای دیگران شیوا و رسا باشد.
افراد لمسی
لمسی‌ها، پر احساس‌ترین و رمانتیک‌ترین افراد هستند. آنها معمولاً از چیزهایی که لمس کرده‌اند سخن می‌گویند. بسیار آرامند و گاه حتی این آرامی به سوی نوعی رخوت و سستی در آنها پیش می‌رود.
افراد جنبشی
گروه چهارم جنبشی‌ها هستند که پر جنب و جوش و هیجانی‌اند و آرام و قرار ندارند.
موفق‌ترین ازدواج در این دسته‌بندی این است که هر فردی با هم‌گروه خود ازدواج کند.
علاوه بر این، سمعی‌ها می‌توانند با بصری‌ها ازدواج کنند.
بصری‌ها در گام اول با جنبشی‌ها و در گام دوم با سمعی‌ها موفق‌ترند.
جنبشی‌ها هم با بصری‌ها بهترین حالات ازدواج را دارند.
اما لمسی‌ها با هیچ گروهی مگر با هم گروه خود خوشبخت نمی‌شوند.
دسته‌بندی سوم
افراد جستجوگر، ماجراجو و مخاطره‌طلب
افراد ماجراجو عاشق ریسک کردن هستند. آنها بسیار کنجکاو، خودانگیخته، خلاق و پر انرژی‌اند و ترسی از بر هم زدن قوانین و عادتها ندارند.
افراد ملاحظه گر
آنها ذاتاً بسیار محتاط و هوشیارند. از اعمال نابهنگام و ریسک‌پذیر اجتناب و همیشه طبق قوانین و مقررات عمل می‌کنند.
افراد رهبر
آنها با مسائل بسیار منطقی و واقع‌بینانه برخورد می‌کنند. در تصمیمات و اهدافشان قاطع و استوارند و عاشق رقابت و جاه‌طلبی هستند.
افراد سازگار
خصوصیت اصلی این گروه کنار آمدن و سازش با اطرافیان است و کاملاً انعطاف‌پذیرند.
فردگراها
آنها
همیشه به صورت مستقل عمل می‌کنند و به خود، فکر و تصمیمشان اعتماد کامل
دارند. معمولاً برای این افراد مشورت و مشاوره بی‌معناست. این گروه شخصیتی
کنجکاو و مملو از شگفتی دارند.
افراد قهرمان
این
افراد ذاتاً همیشه برنده‌اند؛ به همین دلیل دارای اعتماد به نفس بالایی
هستند و از افراد ضعیف و بدون اعتماد به نفس به شدت دوری می‌جویند.
