پرسش:
جوانی
21 ساله مذهبی و بچه هیئتی هستم. از خانواده درخواست کردم مورد مناسبی
برای ازدواج به من معرفی کنند، به دلیل اختلاف فاحش عقاید خانواده با من
متأسفانه موردهایی که به من معرفی می شود اصلی ترین معیار من برای ازدواج
یعنی ایمان و تقوا رو نداشتند و اکثراً هم بد حجاب و بی حجاب! نمی دانم
چکار کنم! و چگونه همسر دلخواه خویش را پیدا کنم؟
پاسخ:
آزادی فرزندان در انتخاب همسر
اساساً
دختران و پسران در انتخاب همسر بر اساس اختیار و اراده خدادادی که دارند
کاملاً مستقل هستند. البته می توانند در تمام مراحل همسرگزینی از اندیشه،
نظرات و تجربیات ارزشمند پدر و مادر، اعضای دیگر خانواده و بستگانی که
خیرخواه و دلسوزند بهره بجویند تا انتخاب مناسب و شایسته ای را داشته
باشند. اما این مسئله، هرگز به معنای تسلیم انتخاب دیگران شدن و تبعیت محض
از آنان نیست. پدر و مادر و دیگران هر چه قدر هم عزیز و قابل احترام باشند
باز مُجاز به تحمیل نظرات خود بر دختر و پسر نیستند. در متون دینی توصیه
شده است که جوانان با کسی که او را می پسندند و نه اینکه والدین شان او را
می پسندند ازدواج کنند. پسند فرزند بر پسند والدین مقدم است.(1)
مردی به حضرت صادق (علیه السلام) عرض کرد: «إِنِّی
أُرِیدُ أَنْ أَتَزَوَّجَ امْرَأَةً وَ إِنَّ أَبَوَیَّ أَرَادَا أَنْ
یُزَوِّجَانِی غَیْرَهَا فَقَالَ تَزَوَّجِ الَّتِی هَوِیتَ وَ دَعِ
الَّتِی یَهْوَى أَبَوَاکَ» (2)؛ «من قصد دارم با زنى ازدواج کنم
اما پدر و مادرم میل دارند با زنى دیگر ازدواج نمایم. حضرت فرمود: با همان
زنى که دوست دارى ازدواج کن و زنى را که پدر و مادرت به آن تمایل دارند رها
ساز».
همچنین در روایات آمده است: «وَ إِذَا
أَحْبَبْتَ تَزْوِیجَ امْرَأَةٍ وَ أَبَوَاکَ أَرَادَا غَیْرَهَا
فَتَزَوَّجِ الَّتِی هَوَیْتَ وَ دَعِ الَّتِی هَوَاهَا أَبَوَاک»
(3)؛ «زمانى که تو ازدواج با زنى را دوست مى دارى و پدر و مادرت غیر آن زن
را دوست مى دارند تو با همان که دوست دارى ازدواج کن و رها کن آن زنى را
که پدر و مادرت دوست مى دارند».
عدم تحمیل نظر والدین در ازدواج فرزندان
همان
طور که عرض شد دختران و پسرانی که به رشد و کمال رسیده اند و نفع و ضرر
خودشان را به خوبی تشخیص می دهند در انتخاب همسر بر اساس اختیار و اراده
خدادادی که دارند کاملاً مستقل هستند. اگر معیارهای خانواده با معیارهای
شما در ازدواج و انتخاب همسر متفاوت می باشد؛ آنگاه شما می توانید در
انتخاب همسر به خواست و نظر خودتان عمل کنید؛ چون این شما هستید که قرار
است یک عمر با همسر آینده تان زندگی کنید؛ بنابراین همان طور که در روایات
آمده پسند خود شما بر پسند خانواده اولویت و برتری دارد.
به هر حال،
می توانید به افراد دیگری از بستگان، دوستان و آشنایان، همکاران و...
بسپارید تا اگر دختر خوب و مناسبی در نظر دارند به شما معرفی کنند تا زمینه
آشنایی و خواستگاری به وجود آید.
همچنین توصیه می شود برای انتخاب همسر از بین خانواده های متدین دنبال دختر بگردید تا زودتر به نتیجه برسید.
«از کوزه همان برون تراود که در اوست»!
رعایت
حجاب و عدم رعایت رعایت حجاب نشانه پایبندی و عدم پایبندی طرف مقابل به
مسائل دینی است، حال اگر دختری که برای ازدواج معرفی می شود پایبندی چندانی
به مسائل شرعی و دینی خصوصاً حجاب نداشته باشد، همین مسئله نشانۀ بی تقوا
بودن وی بوده و می تواند مشکلات عدیده ای را برای فرد ایجاد کند؛ چون این
مسئله به یکی از مهمترین معیارهای ازدواج بر می گردد که اگر تناسب در این
زمینه رعایت نشود، موفقیت و پایداری ازدواج در هاله ای از ابهام قرار می
گیرد.
به طور کلی، ایمان و اعتقادات مذهبی و پایبندی به مسائل دینی
تأثیر بسزایی در شادکامی و موفقیت ازدواج دارد به طوری که خداوند متعال در
قرآن کریم می فرماید: «وَ لا تَنْکِحُوا
الْمُشْرِکاتِ حَتَّى یُؤْمِنَّ وَ لَأَمَةٌ مُؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِنْ
مُشْرِکَةٍ وَ لَوْ أَعْجَبَتْکُمْ وَ لا تُنْکِحُوا الْمُشْرِکینَ حَتَّى
یُؤْمِنُوا وَ لَعَبْدٌ مُؤْمِنٌ خَیْرٌ مِنْ مُشْرِکٍ وَ لَوْ
أَعْجَبَکُمْ أُولئِکَ یَدْعُونَ إِلَى النَّارِ وَ اللَّهُ یَدْعُوا إِلَى
الْجَنَّةِ وَ الْمَغْفِرَةِ بِإِذْنِهِ وَ یُبَیِّنُ آیاتِهِ لِلنَّاسِ
لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ» (4)؛ «و با زنان مشرک و بتپرست، تا
ایمان نیاوردهاند، ازدواج نکنید! (اگرچه جز به ازدواج با کنیزان، دسترسى
نداشته باشید زیرا) کنیز باایمان، از زن آزاد بتپرست، بهتر است هر چند
(زیبایى، یا ثروت، یا موقعیت او) شما را به شگفتى آورد و زنان خود را به
ازدواج مردان بتپرست، تا ایمان نیاوردهاند، در نیاورید! (اگرچه ناچار
شوید آنها را به همسرى غلامان باایمان درآورید زیرا) یک غلام باایمان، از
یک مرد آزاد بتپرست، بهتر است هر چند (مال و موقعیت و زیبایى او،) شما را
به شگفتى آورد. آنها دعوت به سوى آتش مىکنند و خدا دعوت به بهشت و آمرزش
به فرمان خود مىنماید».
شکی در این نیست که همسر شریک عمر انسان و
مربى فرزندان او است و نیمى از شخصیت او را تشکیل مىدهد، با این حال چگونه
مىتوان شرک، بی ایمانی و عواقب شوم آن را در ازدواج نادیده گرفت؛ چون
ازدواج با همسران غیر مؤمن، مىتواند تأثیر منفى بر خود اشخاص و تربیت
فرزندان و نسل آینده بگذارد، ازدواج با آنان نهی شده است.
با ملاحظه
این آیات و روایات مشخص می شود که هیچ چیز به اندازه دین و ایمان و
پایبندی واقعی به آن نمی تواند در موفقیت، پایداری و استحکام زندگی همسران و
نیز تربیت نسل شایسته و گاهی حتی سیر و سلوک الهی و رسیدن به درجات عالی
معنوی مؤثر واقع شود؛ از این روی چون دین در تمام ابعاد و زوایای فردی و
اجتماعی افراد رسوخ می کند و جریان دارد، همسران دین دار و باایمان در
صورتی که عملاً به آموزه های دینی معتقد و پایبند باشند، زندگی شاد و آرامش
بخشی خواهند داشت و هرگز در بروز مشکلات زندگی تعادل آنها به هم نمی خورد و
زندگی آنها دستخوش تغییر و تحول بنیادین نمی گردد. ضمن اینکه همسران دین
دار به معنای واقعی کلمه، هرگز نسبت به یکدیگر مرتکب ظلم و ستم، تعدی،
خیانت و... نمی گردند؛ به همین خاطر زندگی آنها قرین شادی و خوشبختی خواهد
شد در حالی که اگر دختران و پسران به این معیار اساسی اسلام گوش فرا ندهند و
فرد بی ایمانی را برای همسری برگزینید، هیچ بعید نیست که زندگی آنان بر
اثر عوامل متعدد درونی و بیرونی مثل هوای نفس، وسوسه های شیطانی، عدم
پایبندی به تعهدات ازدواج و... از هم متلاشی گردد و یا با مشکلات عدیده ای
روبرو شود. ضمن این که اختلافاتی که آنها طبیعتاً در تربیت فرزند، معاشرت
ها و آداب و رسوم خواهند داشت عملاً مشکلات زندگی آنان را دو چندان خواهد
کرد.
معرفی منابع برای مطالعۀ بیشتر:
- امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1387.
- مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، 1378.
- ایمانی، محسن، شیوه های شناخت و گزینش همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، 1393.
- حسین‌خانی نائینی، هادی، فرآیند همسرگزینی، قم: بنشاسته، 1393.
- ملک‌محمودی الیگودرزی، امیر، راهنمای ازدواج: آنچه یک پسر و دختر دربارۀ انتخاب همسر باید بدانند، میراث ماندگار، 1386.
پی نوشت ها:
- ر.ک: نورى، حسین بن محمد تقى، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1408ق، ج14، صص 315-322.
- حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشیعۀ، قم: مؤسسۀ آل البیت علیهم السلام، 1409ق، ج20، ص293.
- مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج14، ص321.
- بقره(2)، آیه 221.
- http://www.askdin.com/showthread.php?t=64195&p=1006913&viewfull=1#post10...
