آیا اینکه پیامبر فرمود امت من بر هفتاد و سه فرقه می شوند و تمام آنها در آتشند مگر یک فرقه، درست است؟
درباره حدیث افتراق امت احادیث مختلف است که بعضی به شرح زیر می باشند:
بنا بر حدیثی که سلیم بن قیس از رسول خدا نقل کرده، امت اسلام به سه دسته تقسیم می شوند؛ دسته ای که بر حق مطلق است به رهبری یکی از اصحاب رسول خدا و دسته دیگری به رهبری صحابی ای دیگر که بر باطل محض می باشند و دسته سومی که به رهبری صحابی سومی که بین دو طایفه حق و باطل است در بعضی با این گروه و در بعض دیگر با گروه دیگر می باشد.(1)
بنا به روایت دیگر فرمود:
امتم بر هفتاد و سه فرقه تقسیم می شوند که یک فرقه اهل نجات و بقیه اهل هلاکتند.(2)
بنا به روایت دیگر امت به هفتاد و چند فرقه تقسیم می شوند(3)
قطعا امت پیامبر به فرقه های متعدد تقسیم شده اند که تعداد آنها قابل احصا نیست و فرقه های دیگری که در آینده در این امت ایجاد خواهد شد و پیامبر هم قطعا از این اتفاق شوم خبر داده، ولی عددهای بالا قطعی نیستند و شاید عددهای 73 و هفتاد و چند برای بیان کثرت بوده است.
مراد از فرقه هایی که در آتش جهنم وارد می شوند، افرادی هستند که حق را شناخته و حجت بر آن ها تمام شده باشد یا قادر به شناخت حق بوده اند، ولی از روی عناد و هوا و هوس از حق تبعیت نکرده باشند ولی افرادی که از شناخت حق قاصر بوده اند، گرچه به دنبال تبعیت از حق بوده اند، ولی در شناخت مصداق حق دچار اشتباه شده اند، از این حکم خارج هستند. جزء مستضعفانی هستند که خداوند متعال درباره آن ها فرموده:
« فَأُوْلَئکَ عَسیَ اللَّهُ أَن یَعْفُوَ عَنهُْمْ(4)
پس آن ها هستند که امید است خداوند از آنان در گذرد».
پی نوشت:
1. هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم، قم، الهادی، 1405ق، ج2، ص827.
2. خزاز رازی، کفایة الأثر فی النصّ علی الأئمة الإثنی عشر، قم، بیدار، 1401ق، 155.
3. کراجکی، محمد بن علی، کنز الفوائد، قم، دارالذخائر، 1410ق، ج2، ص209.
4. نساء(4) آیه99.
