برای توبه کردن چه کار کنیم که آثار گناه از روح و روانمان پاک شود و کلا تاثیرش نماند و بدی ها هم تبدیل به نیکی شود؟
پاسخ:
باید «توبه نصوح» به جا آورد. اما توضیح «توبه نصوح»:
کلمه «نصوح» که از ماده "نصح" به معنای خالص است (1) توبه ای را می گویند که ندامت حاصل از آن، بازدارنده است. در واقع باید این حالت پشیمانی به قدری در انسان تقویت بشود و اوج بگیرد که شخص را از گناه و نمونه‌های مشابهش صیانت کند. این می‌شود توبه‌ای که به مقصد رسیده است.
به عبارت دیگر پشیمانی نسبت به انجام گناه، چنان در او شعله گرفته و او را سوزانده باشد و چنان آتشی در وجودش برپا کرده که در شخص یک نوع مصونیت به وجود آورده است.
چنانچه در روایت آمده معاذ بن جبل به پیامبر گرامی اسلام عرض می کند: یا رسول اللّه (صلی الله علیه و آله و سلم) توبه نَصُوح چیست؟ حضرت فرمودند :«أَنْ یَتُوبَ التَّائِبُ ثُمَ لَا یَرْجِعُ فى ذَنْبٍ کَمَا لَا یَعُودُ اللَّبَنُ إِلَى الضَّرْعِ (2) توبه کند بعد به گناه برنگردد چنانکه شیر به پستان باز نمی گردد«
حق تعالی در قرآن کریم می فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً عَسى رَبُّکُمْ أَنْ یُکَفِّرَ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ یُدْخِلَکُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار...(3) اى کسانىکه ایمان آورده اید، توبه کنید توبه خالصى، امید است با اینکار پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغ هائى از بهشت که نهرها از زیر درختانش جارى است وارد کند...»
به همین مناسبت، معاویة بن وهب از امام صادق (علیه السلام) در مورد آثار توبه نصوح، روایتی را نقل می کند:
ب: «إِذَا تَابَ الْعَبْدُ تَوْبَةً نَصُوحاً أَحَبَّهُ اللَّه فَسَتَرَ عَلَیْهِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ فَقُلْتُ وَ کَیْفَ یَسْتُرُ عَلَیْهِ قَالَ یُنْسِی مَلَکَیْهِ مَا کَتَبَا عَلَیْهِ مِنَ الذُّنُوبِ وَ یُوحِی إِلَى جَوَارِحِهِ اکْتُمِی عَلَیْهِ ذُنُوبَهُ وَ یُوحِی إِلَى بِقَاعِ الْأَرْضِ اکْتُمِی مَا کَانَ یَعْمَلُ عَلَیْکِ مِنَ الذُّنُوبِ فَیَلْقَى اللَّهَ حِینَ یَلْقَاهُ وَ لَیْسَ شَیْءٌ یَشْهَدُ عَلَیْهِ بِشَیْءٍ مِنَ الذُّنُوبِ (4)
چون بنده ، توبه نصوح کند، خداوند او را دوست دارد و در دنیا و آخرت بر او پرده پوشى کند. معاویه بن وهب می گوید به امام، عرض کردم :
چگونه بر او پرده پوشى می کند؟ امام فرمود: هر چه از گناهان که دو فرشته موکل بر او نوشته اند، از یادشان ببرد و به جوارح و اعضاى بدن او وحى فرماید که گناهان او را پنهان کنید و به قطعه هاى زمین که در آن مکان ها، گناه کرده وحى می فرماید که پنهان دارید، آنچه گناهان که بر روى تو کرده است. پس دیدار می کند خدا را هنگام ملاقات او، در حالی که چیزى به ضرر او بر گناهانش گواهى دهد، نیست»
در مضامین دینی آمده است که وقتی انسان خطاکار، توبه واقعی را انجام بدهد، نه تنها گناهان او پاک می شود، بلکه آن خطاها تبدیل به حسنه می شود:
«مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِکَ یُبَدِّلُ اللَّهُ سَیِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا (5) آن کسانی که از گناه توبه کنند و عمل صالح به جای آرند، پس خدا گناهان آنها را بدل به حسنات گرداند، و خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است.»
پی نوشت:
1.قرشى، سید على اکبر، قاموس قرآن، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ششم، 1371 ش، ج 7، ص 71.
2.ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیّد الساجدین،کبیر مدنی شیرازی، سید على خان بن احمد، دفتر انتشارات اسلامى، ایران، قم، 1409ق،ج6،ص124
3.تحریم/8.
4.الکافی (ط- الإسلامیة)،کلینى، محمد بن یعقوب، دار الکتب الإسلامیة، تهران،1407 ق،ج2،ص431.
5.فرقان/70.
