شیخ طوسی گفته است:
از علی بن مهزیار روایت شده که گفت: ابو علی بن راشد، به من اظهار نمود که خدمت امام جواد علیه السلام عرض کردم: دستور دادی که فرمانت را اجرا کنم و حقت را بگیرم، من هم به شیعیانتان اعلام کردم، اما بعضی از آنها پرسیدند: حق آقا چیست؟ و من، جوابی برای آنها نداشتم. حضرت فرمود: حق من، خمس است که بر ایشان واجب است، عرض کردم: خمس چه چیزی؟
حضرت فرمود: خمس کالاها و املاکشان، عرض کردم: تجارت، و صنعتشان چطور؟
حضرت فرمود: اگر توانستند بعد از مخارج سالانه خود، خمس آنها را هم بپردازند. [۱] .
و نیز روایت کرده است:
از محمد بن حسن اشعری نقل شده که گفت:کی از شیعیان، در نامه ای خدمت امام جواد علیه السلام نوشت: راجع به خمس بفرمائید که آیا به تمام در آمد انسان، کم باشدا زیاد و در انواع مشاغل و حرفه و صنعت، تعلق می گیردا خیر و وضع آن، چگونه است؟
حضرت با دستخط مبارک خود، در جوابش نوشتند: خمس، بعد از مخارج سالانه است. [۲] .
همچنین آورده است:
از علی بن مهزیار، روایت شده که گفت: در نامه امام جواد علیه السلام، به مردی که از او خواسته بود، خمس خوردنیها و آشامیدنی هایش را به بخشد، خواندم که حضرت با خط خود نوشته بود: هر کسی که به چیزی از حق من احتیاج پیدا کند، حلالش کردم. [۳] .
کلینی گفته است:
از ابراهیم بن محمد همدانی روایت شده که گفت: در نامه ای خدمت امام هادی علیه السلام نوشتم: علی بن مهزیار نامه پدر بزرگوارت امام جواد علیه السلام را برایم خواند که حضرت در آن، خمس صاحبان املاک راک دوازدهم، بعد از مخارج سالانه آنها مقرر فرموده بود، علاوه بر این، کسانی را که املاکشان، مخارج سالانه آنها را تامین نمی نماید، از خمسک دوازدهم و غیر از آن، معاف کرده بود، ولی این مساله، مورد مخالفت بزرگترهای ما قرار گرفت و آنها گفتند: خمس املاک بعد از مخارج سالانه خودش و نیز بعد از کسر مالیاتش، واجب است، نه بعد کسر مخارج سالانه مالک و خانواده او. علی بن مهزیار، نامه حضرت را که در جواب نوشته بود، اینگونه قرائت کرد: بعد از مخارج سالانه ملک و بعد از مخارج سالانه مالک و خانواده او و نیز بعد از محاسبه مالیاتش، خمس آن واجب است. [۴] .
—————————————————————————————————————————————–
پی نوشت ها:
[۱] تهذیب الاحکام ۴: ۱۲۳ ح ۳۵۳٫
[۲] همان: ح ۳۵۲٫
[۳] همان: ۱۴۳ ح ۴۰۰٫
[۴] کافی ۱: ۵۴۷ ح ۲۴٫
منبع: فرهنگ جامع سخنان امام جواد؛ گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم؛ ترجمه مسلم صاحبی؛ شرکت جاپ و نشر بین الملل چاپ اول زمستان ۱۳۸۷٫
برگرفته از کتاب دانشنامه امام جواد علیه السلام