پرسش:
بعد از گناه ارتباط با نامحرم، احساس گناه و عذاب وجدان، و توبه کافی ست؟پاسخ: اگر عذاب وجدان و احساس گناه در شما به سبب پشیمانی ست، همین پشیمانی، به معنای توبه است. همانطور که امام باقر (علیه السلام) فرمود: «کَفَى بِالنَّدَمِ تَوْبَة؛ در تحقق توبه پشیمانی از خطا و گناه کفایت می کند.» (۱) و با توبه واقعی تمام گناهان بخشیده خواهند شد.
امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمودند: «مَن تابَ تابَ اللّهُ علَیهِ و اُمِرَتْ جَوارِحُهُ أنْ تَسْتُرَ علَیهِ و بِقاعُ الأرضِ أنْ تَکْتُمَ علَیهِ و اُنْسِیَتِ الحَفَظَةُ ما کانتْ تَکتُبُ علَیهِ؛ هر کس توبه کند خداوند او را مى آمرزد و به جوارح او و جاى جاى زمین دستور داده مى شود که آبروى او را حفظ کنند و عیبهایش را بپوشانند و گناهانى که فرشتگان حافظ اعمال برایش نوشته اند، از یاد آنان برده مى شود.» (۲)
علامه طباطبائی (رحمه الله علیه) در تفسیر المیزان فرموده اند: «چند نکته که از آیه ۵۴ سوره نساء (وَإِذَا جَآءَکَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بَِایَتِنَا فَقُلْ سَلَمٌ عَلَیْکُمْ کَتَبَ رَبُّکُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنکُمْ سُوءاً بِجَهَلَةٍ ثُمَّ تَابَ مِن بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَّحِیمٌ؛ و هرگاه کسانى که به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند، پس بگو: سلام بر شما! پروردگارتان بر خودش رحمت را مقرّر کرده است که هر کس از شما از روى نادانى کار بدى انجام دهد و پس از آن توبه کند و خود را اصلاح نماید، پس قطعاً خداوند، آمرزنده و مهربان است.) فهمیده می شود:
اول اینکه: آیه مورد بحث، راجع به توبه است، تنها متعرض توبه از گناهان و کارهاى ناستوده است، نه کفر و شرک، به دلیل اینکه فرموده:
"و مَنْ عَمِلَ مِنْکُمْ- یعنى هر کس از شما مؤمنین به آیات خدا، عملى انجام دهد".
دوم اینکه: "جهالت" در مقابل "عناد"، "لجاجت" و "تعمد" است. زیرا کسى که صبح و شام خداى خود را مى خواند، و در صدد جلب رضاى اوست و به آیاتش ایمان دارد، هرگز از روى استکبار و لجاجت گناهى مرتکب نمى شود و گناهى هم که از او سر زند، از روى جهالت و دستخوش شهوت و غضب شدن است.
سوم اینکه: مقید کردن کلمه "تاب" را به قید "و اصلح"، براى این است که دلالت کند بر اینکه توبه وقتى قبول مى شود که از روى حقیقت و واقع باشد؛ زیرا کسى که حقیقتا به سوى خداى سبحان بازگشت نموده و به وى پناه برد، هرگز خود را به پلیدى گناهى که از آن توبه کرده و خود را از آن پاک ساخته، آلوده نمى کند، این است معناى توبه؛ نه صرف اینکه بگوید:"اتوب الى اللَّه" و در دل، همان آلوده اى باشد که بوده است. چگونه خداوند چنین توبه اى را قبول مى کند و حال آنکه خود فرموده: "وَ إِنْ تُبْدُوا ما فِی أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ"
چهارم اینکه: صفات فعلیه خداوند از قبیل "غفور" و "رحیم" و ... ممکن است حقیقتا مقید به زمان نشود؛ براى اینکه گر چه خداى سبحان رحمت بر بندگان را بر خود لازم و واجب کرده، و لیکن اثر این رحمت وقتى ظاهر مى شود که در دل کافر نبوده و اگر گناهى از او سر میزند، از روى نادانى باشد و بعد از ارتکاب، توبه هم نموده و علاوه بر آن، عمل صالح هم انجام بدهد.» (۳)
پس پذیرفته شدن توبه ما به این معنا نیست که ما دِین خود را اداء کرده ایم بلکه از این جهت مطمئن به بخشش گناهان خود هستیم که خداوند متعال بر اساس بزرگ منشی و رحمت بی کران خود با گنهکاران و روسیاهانی مانند ما رفتار می کند.
از رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرموده اند: «:لا کبیرَ مَع الاستِغفارِ؛ و لا صغیرَ مع الإصرارِ؛ هیچ گناهی با استغفار کردن کبیره نیست، و هیچ گناهی با اصرار داشتن بر آن، صغیره محسوب نمی شود.» (۴)
در مورد توبه و پذیرفته شدن آن قبلا در تاپیک های دیگری هم صحبت شده که توصیه می کنم مطالعه بفرمایید:
توبه از گناه و حق الناس
توبه از گناه بزرگی که انجام داده ام
توبه نصوح
چه کنیم تا توفیق توبه نصوح پیدا کنیم؟
چطوری می تونم واقعا توبه کنم؟
آیا خدا با توبه هر گناهی رو می بخشه؟
پی نوشت ها:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۲، ص ۱۲۷
۲. همان؛ ص ۱۳۷
۳. طباطبائی، محمد حسین؛ ترجمه تفسیر المیزان؛ مترجم موسوی همدانی، سید محمد باقر؛ دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین؛ قم، ۱۳۸۹؛ ج۴، ص۳۸۶
۴. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم ۱۳۸۹، ج ۴، ص ۲۸۱
http://www.askdin.com/showthread.php?t=65393&p=1022067&viewfull=1#post10
