اما برخی از فقها، هر چند فروش چک و سفته را توسط شخص طلبکار به بدهکار، جایز شمرده ولی فروش آن به شخص ثالث به قیمت کمتر را صحیح نمی‌دانند.[2] و برخی نیز خرید و فروش آن، به هر دو شکل را حرام دانسته‌اند.[3]
ضمائم:
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:[4]
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
فروش چک و سفته به شخص ثالث به مبلغ کمتر جایز نیست، ولی فروش آن به بدهکار اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
در صورتی‌که چک مربوط به معامله‌ای باشد، و سند بدهکاری محسوب شود (و چک دوستانه نباشد) خرید و فروش آن به کمتر یا بیشتر از مبلغ مندرج در آن مانعی ندارد.
همچنین سفته حقیقی را اگر کسی با دیگری به مبلغی کمتر معامله کند مثل این که سفته هزار تومانی را که سه ماه مدت دارد به نهصد تومان پول نقد معامله نماید و در حقیقت یک هزار تومان اسکناسی را که در ذمه بدهکار، طلب دارد، به نهصد تومان پول نقد می‌فروشد، این گونه معامله سفته اشکال ندارد (و آن را تنزیل سفته گویند) ولی معامله روی سفته دوستانه خالی از اشکال نیست، چون بدهی واقعی در آنجا وجود ندارد و راه‌هایی که برای حل مشکل آن ذکر شده هیچ کدام خالی از اشکال نمی‌باشد.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
چک دیگران اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
خرید کردن چک چنانچه صوری نباشد اشکال ندارد.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
فروش چک و سفته صحیح نیست. بلی، طلبکار می‌تواند ذمه مدیون را به کمتر از مبلغ دین به دیگری نقداً بفروشد.
حضرت آیت الله هادوی تهرانی (دامت برکاته):
هر نوع خرید و فروش چک و سفته که در آن به ازای نقد کردن آنها از مبلغ اصلی چک یاسفته کم می کنند، (تنزیل کردن)حرام است. لینک به سایت استفتائات
اجوبه الاستفتائات احکام چک و سفته
س 1951: آیا چک به منزله پول نقد است به‌طوری که اگر بدهکار آن را به طلبکار بدهد برئالذمّه می‌شود؟
س: من از کارت دستگاه خودپرداز بانک استفاده مى‌کنم، که گاه (بدون اینکه پولى در حسابم باشد) از پول اعتبارى کارت خرج مى‌کنم ولى باید یک درصدى اضافه بها به صورت ماهانه، نسبت به آن مقدار پولى که از کارت استفاده کرده‌ام بپردازم. اگر این بهره حساب مى‌شود، کفاره این گناه چیست و چگونه مى‌توانم خود و خانواده‌ام را از این گناه در آینده خلاص کنم، چرا که باید در طى بیست ماه آینده این پول اعتبارى را با اضافه بها پس بدهم.
پاسخ رهبر انقلاب به چند استفتاء /حکم خرید و فروش چک
مقام معظم رهبری در پاسخ به جدیدترین استفتائات انجام گرفته، نظرشان را درباره خرید و فروش چک، تماشای مسابقه کشتی برای زنان، قضای نماز متوفی و ... اعلام کردند.
به گزارش ایسنا، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری با انتشار مطلبی، پاسخ‌های معظم‌ُله به استفتائات انجام گرفته از ایشان را به شرح ذیل اعلام کرد.
حکم دریافت جوایزی که به ازای مسابقات پیامکی داده می‌شود چیست؟
اگر در قبال شرکت در قرعه‌کشی، چیزی دریافت نشود و کسر نمودن پول در قبال هزینه پیامک باشد، فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی اگر مبلغی به جهت شرکت در قرعه‌کشی کسر می‌شود به نحوی که با پول شرکت‌کنندگان جایزه تهیه و به برنده می‌دهند، صورت شرعی ندارد و همان شرط‌بندی حرام می‌باشد.
بطور کلی خرید و فروش چک چه حکمی دارد؟
فروش چک مدت‌دار به دیگری به کمتر یا بیشتر از مبلغ مندرج در چک، جایز است. آنچه جایز نیست این است که مبلغی از کسی قرض بگیرد و در برابر آن، چک مدت‌دار به مبلغ بیشتر از مبلغ قرض به او بدهد. این عمل، قرض ربوی و حرام است، اگرچه بعید نیست اصل قرض صحیح باشد.
آیا نماز قضای متوفی را افراد مختلف می‌توانند بخوانند؟ مثلاً نماز ظهر را یک نفر و عصر را نفر دیگر و مغرب را فرد دیگر ... البته با رعایت فاصله زمانی، که نفر اول ظهر بخواند و با فاصله یک ساعت بعد فرد دیگر نماز عصر را بخواند. اشکال ندارد.
حکم خرید و فروش مکمل‌های دارویی و ورزشی چیست؟
در صورتی که اطمینان به وجود چیزی در آن که خوردنش حرام است ندارد، فی نفسه اشکال ندارد.
آیا به جای پرداخت یک مدّ طعام به فقیر، می‌شود ایشان را سیر کرد؟
در کفاره افطار عمدی روزه ماه رمضان، اشکال ندارد؛ ولی در کفاره تأخیر و مواردی که پرداخت فدیه واجب است، باید یک مدّ طعام پرداخت شود.
آیا یک عقیقه را میتوان به نیت چند نفر انجام داد؟ کفایت یک عقیقه برای بیش از یک نفر، ثابت نیست
. آیا نگاه کردن مسابقه کشتی برای زنان از تلویزیون اشکال دارد؟
اگر به طور زنده و مستقیم از تلویزیون ببینند بنابر احتیاط جایز نیست و همچنین اگر نگاه به قصد لذت و ریبه بوده یا در آن خوف ارتکاب گناه و فساد وجود داشته باشد، جایز نیست و در غیر این صورت اشکال ندارد.
آیا اگر ابتدای سال خمسی روز خاصی از سال قمری ـ مثلاً عید غدیر هر سال ـ باشد اشکالی ندارد؟
مکلف در محاسبه خمس بر اساس سال شمسی یا قمری مخیر است.
آیا میتوان نماز وحشت شب اول قبر را به نیت همه ی مؤمنینی که در آن روز دفن شده‌اند خواند؟
به قصد رجاء مانع ندارد.
آیا جایز است در خانه برای نماز جماعت به پدر خود اقتدا کرد؟ اگر وی راضی نباشد و بدون اطلاع به وی اقتدا کنیم، حکم چیست؟
با وجود شرایط امامت جماعت، اشکال ندارد بلکه مستحب است؛ البته با دسترسی به روحانی به غیر روحانی اقتدا نشود.
دو گروه در کلوپ، بازی رایانه‌ای انجام می‌دهند و شرط می‌کنند که هر گروهی که باخت، هزینه این بازی را به صاحب رایانه بپردازد، حکمش چیست؟ حرام است.
آیا در خواندن نمازهای مستحب واجب است که رو به قبله باشیم؟
در نمازهای مستحبی نیز باید رو به قبله بود؛ مگر این که نمازگزار در حال حرکت باشد، مثل این که در حال راه رفتن یا در حال حرکت ماشین نماز بخواند.
بازکردن حساب قرض الحسنه در بانک‌ها به نیت برنده شدن جوایز آنها چه حکمی دارد؟ اشکال ندارد.
آیا تبدیل کتاب به کتاب صوتی و انتشار آن به صورت رایگان نیاز به اجازه ناشر دارد؟
بنابر احتیاط واجب باید با اجازه صاحب آن باشد.
پرورش خروس‌های جنگی که اصولاً جهت زد و خورد تن به تن بین دو خروس و با حضور جمعیتی زیاد و شرط‌بندی کلان صورت می‌گیرد آیا صحیح است؟ صرف پرورش آنها فی نفسه اشکال ندارد، ولی شرط‌بندی مذکور جایز نمی‌باشد.
