من راز یکی از دوستانم را فاش کردم و بعد از فهمیدن گناهم پشیمان شده و توبه کردم. از آنجایی که این کار حق الناس غیر مالی ست و مطرح کردن آن با دوستم موجب کینه و دشمنی می شود، نمیدانم چکار کنم و چطور حلالیت بطلبم. آیا طلب مغفرت و انجام اعمال صالح برای دوستم کافی ست؟ و آیا می توانم برای جلوگیری از انتشار این مطلب و حفظ آبروی دوستم، حرفم را پس بگیرم و بگویم که دروغ گفته بودم؟
 
پاسخ:
اینکه افشای اسرار دیگران کار بسیار ناپسندی بوده و شما اشتباه کرده اید که کاملا واضح است و خودتان هم متوجه شده اید. امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده اند: «أقبَحُ الغَدرِ إذاعَةُ السِّرِّ؛ زشت ترین خیانت، فاش کردن راز [کسى] است.» (۱)
 
اما برای جبران این خطا، اگر هیچ فایده ی خاصی ندارد، احتیاجی نیست که با دوستتان مطرح کنید. به جای اینکار، سعی کنید اگر امکان دارد کارتان را جبران کرده و تلاش کنید راز ایشان همچنان پوشیده بماند. حفظ آبروی مومن از مواضع جواز دورغ است؛ هرچند برای اینکار هم توصیه شده که حتی الامکان از توریه استفاده شود.
 
توریه یعنی کلامى که از آن دو معنا فهمیده شود: یکى معناى ظاهر و آشکار که ذهن شنونده به سرعت به آن منتقل مى‏ شود، و دیگرى معناى نهانى و ناپیدا که مقصود اصلى گوینده است و ذهن شنونده به آن منتقل نمى ‏شود. اگر انسان براى برطرف کردن زیان از خود یا مسلمانى دیگر ناچار به دروغ گفتن شود، لازم است توریه کند.
 
 
 
پی نوشت:
۱. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا، موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، قم، ج ۸، ص ۳۶۴ .