پاسخ: سلام کردن به نامحرم و به طور کلی صحبت با آنها در حد ضرورت، به خودی خود حرام نیست. آنچه در اسلام ممنوع شده ارتباط و صحبت با نامحرم به قصد لذت، و یا با ترس افتادن در گناه است. در عین حال در تاریخ نقل شده که امیرالمومنین علی (علیه السلام) از سلام کردن به زنان جوان ابا داشتند. امام صادق (علیه السلام) می فرماید: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ یُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ یَرْدُدْنَ عَلَیْهِ السَّلَامَ وَ کَانَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ یُسَلِّمُ عَلَى النِّسَاءِ وَ کَانَ یَکْرَهُ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَى الشَّابَّةِ مِنْهُنَّ وَ یَقُولُ أَتَخَوَّفُ أَنْ یُعْجِبَنِی صَوْتُهَا فَیَدْخُلَ عَلَیَّ أَکْثَرُ مِمَّا أَطْلُبُ مِنَ الْأَجْرِ؛ رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به زن‌ها سلام می‌کرد و جوابش را می‌دادند، و شیوه امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) هم این بود که به زن‌ها سلام می‌کرد و خوش نداشت که به زن‌هاى جوان سلام کند و می‌فرمود: می‌ترسم آوازش مرا خوش آید و زیادتر از آن اجرى که می‌جویم [گناه] به من رسد» (۱)
خداوند متعال نیز در توصیه به همسران پیامبر می فرماید: «... فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَیطْمَعَ الَّذی فی قَلْبِهِ مَرَضٌ ...؛ ... پس به گونه ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند...» (۲)
اما نکاتی که باید در صحبت و سلام کردن با نامحرم باید مورد توجه قرار گیرد، چیزهایی مثل اختصار در کلام و اکتفا به ضرورت، پرهیز از شوخی، مراعات حجب و حیا، پرهیز از لطافت در سخن و طنازی کردن، و مانند اینهاست. در یک کلام انسان باید در ارتباط با نامحرم حدود و حریم را مراعات کرده و این چیزی نیست که بتواند در قالب پوشش خاص یا کلمات خاص بیان شود.
خداوند فطرت انسان را به گونه ای آفریده که اگر کار اشتباهی انجام دهد، خودش متوجه خواهد شد، ولو اینکه دلائل منطقی برایش پیدا کند و یا دیگران اصلا متوجه نشوند. این تصریح قرآن است. «بَلِ الْإِنْسَانُ عَلَى نَفْسِهِ بَصِیرَةٌ ؛ وَلَوْ أَلْقَى مَعَاذِیرَهُ ؛ بلکه انسان خودش از وضع خود آگاه است؛ هر چند در ظاهر براى خود عذرهایى بتراشد.» (۳)
در کنار این، باید به این نکته هم توجه داشت که مراعات حدود شرعی، با بی ادبی و توهین کردن به دیگران کاملا متفاوت است. توجه بفرمایید که نامحرم هم یک انسان است مانند شما. لازم نیست با او به تندی برخورد کرده یا نسبت به کوچکترین صحبت و برخوردش سوءظن داشته باشید. تندی، پرخاشگری و برخوردهای سرد و توهین آمیز هرگز در رفتار اهل بیت (علیهم السلام) با نامحرمان نیامده است. می توان در عین مراعات حدود شرعی و اخلاقی، رفتاری توأم با ادب و نزاکت داشت.
پی نوشت:
۱. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی،
محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 2، ص 648، دار الکتب
الإسلامیة، تهران، چاپ چهارم، 1407ق
۲. سوره احزاب، ۳۲
۳. سوره قیامت، آیات ۱۴ و ۱۵
