پرسش:
آیا حرص در غذاخوردن، صفت نکوهیده ای ست؟ برای درمان این صفت چه می توان کرد؟
پاسخ:
انسان برای زنده ماندن و همچنین برای حس نشاط و سرزندگی نیاز به غذا و
خوراک مناسب دارد؛ در عین حال همین غذا اگر زیاد شده و انسان دچار پرخوری و
شکم بارگی شود، دقیقا نتیجه عکس داشته و او را دچار بیماری های روحی و
جسمی می نماید. در روایات هست که مبغوض ترین حالات انسان مومن زمانی ست که
شکمش را انباشته از غذا کرده. (۱) امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرموده
اند:«مَنْ قَلَّ طَعَامُهُ قَلَّتْ آلامُهُ؛ هر که خوراکش کم باشد،
دردهایش کم مى شود.» (۲) و رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم)
نیز فرمودند: «إیّاکُمْ و البِطْنَةَ؛ فَإنَّهاَ مَفْسَدةٌ لِلبَدَنِ وَ
مُورِثَةٌ للسُّقْمِ وَ مَکْسَلَة عَنِ العِبَادَةِ؛ از شکم بارگى
بپرهیزید؛ زیرا مایه تباهى بدن و موجب بیمارى است و انسان را در عبادت سست
مى کند.» (۳)
درمانِ پرخوری همان عمل کردن طبق دستور اسلام است که تا زمانی که گرسنه
نشده دست به غذا نزند و پیش از سیر شدنِ کامل دست از غذا کشیده شود.
امیرالمومنین علی (علیه السلام) فرمودند: «مَن أرادَ ألاّ یَضُرَّهُ طَعامٌ
فَلا یَأکُل حَتّى یَجوعَ وتَنقى مَعِدَتُهُ فَإِذا أکَلَ فَلیُسَمِّ
اللّهَ وَلیُجِدِ المَضغَ وَلیَکُفَّ عَنِ الطَّعامِ وهُوَ یَشتَهیهِ و
یَحتاجُ إلَیهِ؛ هر کس مى خواهد هیچ غذایى به او زیان نرساند، تنها هنگامى
غذا بخورد که گرسنه شده و معده او [از خوراک پیشین ] پاک شده باشد. پس چون
خواست بخورد، نام خدا را بر زبان آورَد، خوب غذا را بجَوَد و در حالى از
غذا خوردن دست بکشد که هنوز میل به خوردن دارد و به آن احساس نیاز مى کند.»
(۴)
همچنین امام علی بن موسی الرضا (علیه السلام) فرمودند: «اِعلَم . . . أنَّ
کُلَّ واحِدَةٍ مِن هذِهِ الطَّبائِعِ تُحِبُّ مایُشاکِلُها فاتَّخِذ ما
یُشاکِلُ جَسَدَکَ وَ مَن أخَذَ الطَّعامَ زیادَةَ الإبانِ لَم یُفدهُ وَ
مَن أخَذَ بِقَدَرٍ لا زیادَةَ عَلَیهِ و لا نَقصَ غِدّاهُ [غذاه
]ونَفَعَهُ و کَذلِکَ الماءُ فَسَبیلُکَ أن تأخُذَ مِنَ الطَّعامِ مِن
کُلِّ صِنفٍ مِنهُ فی إبانِهِ؛ بدان که . . . هر یک از این طبایع، خواهان
غذایى است که با آن مناسبت دارد. پس غذایى را انتخاب کن که مناسب بدن توست.
هر کس بیش از نیازش غذا بخورد، سودش نمى رساند و هر کس به اندازه بخورد،
نه بیشتر و نه کمتر، آن غذا تغذیه اش مى کند و سودش مى رساند. همچنین
است آب. پس راه درست این است که از هر نوع غذایى در وقت خودش مصرف کنى.»
(۵)
پی نوشت ها:
۱. علامه مجلسی، محمد باقر؛ بحارالأنوار، المکتبه الإسلامیه، 1389ق ؛ ج ۶۶، ص ۳۳۳، ح ۱۴
۲. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، مترجم شیخی، حمیدرضا؛ انتشارات دارالحدیث، قم ۸۹، ج ۱، ص ۱۸۵
۳. همان
۴. محمدی ری شهری، محمد؛ دانشنامه احادیث پزشکی؛ مترجم صابری، حسین؛ انتشارات دارالحدیث؛ قم ۸۵؛ ج ۲، ص ۸۸
۵. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه رضوی؛ مترجم شیخی، حمیدرضا؛ انتشارات دارالحدیث؛ قم؛ ج ۳؛ ص ۵۴۸.
