پرسش:
در فضای مجازی با خانم هایی مواجه می شویم که ظاهرا مذهبی و چادری هستند، اما با عکس های نامتعارف، جلب توجه و دلبری می کنند. آیا باید از کنار چنین مواردی بدون تذکر دادن بگذریم و اجازه بدهیم که جوانها را جذب کرده یا دید عموم را نسبت به مذهبی ها وچادری ها منفی کنند؟ در صورت تذکر دادن، با پاسخ هایی مثل «مجبور نیستی ببینی؛ به خودم مربوطه؛ از شما نظر نخواستم؛ و ...» مواجه می شویم. چه باید کرد؟
پاسخ:
مسئولیت پذیری و دغدغه شما نسبت به دیگران قابل تحسین است. قرآن می فرماید: «کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ؛ شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شده اند (چه اینکه) امر به معروف و نهى از منکر مى کنید.» (۱) و امیر المومنین (علیه السلام) در تبیین اهمیت آن می فرمایند: «وَما أعمالُ البِرِّ کُلِّها وَالجِهادُ فی سَبیلِ اللّهِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ والنَّهیِ عَنِ المُنکَرِ ، إلاّ کَنَفثَةٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ؛ همه کارهاى نیک و جهاد در راه خدا، در مقایسه با امر به معروف و نهى از منکر ، چون دمیدنى است به دریاى پر موجِ پهناور.» (۲)
اما نکته ای که باید بدان پرداخت، ابعاد و حدود مساله است. قطعا بنا نیست ما کسی را به زور به بهشت ببریم! خداوند این را به پیامبرش هم گوشزد نموده است:
«... فَإِنْ أَسْلَمُوا فَقَدِ اهْتَدَوْا وَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّمَا عَلَیْکَ الْبَلَاغُ وَاللَّهُ بَصِیرٌ بِالْعِبَادِ ؛ پس اگر اسلام آوردند قطعا هدایت یافته اند و اگر روى برتافتند فقط رساندن پیام بر عهده توست و خداوند به [امور] بندگان بیناست» (۳)
فَإِنْ أَعْرَضُوا فَمَا أَرْسَلْنَاکَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا إِنْ عَلَیْکَ إِلَّا الْبَلَاغُ... ؛ پس اگر روى برتابند ما تو را بر آنان نگهبان نفرستاده ایم بر عهده تو جز رسانیدن [پیام] نیست (۴)
خدای متعال انسان ها را مختار آفریده و به همه اجازه داده تا در صورت سوء انتخاب خویش در گمراهی بمانند. پس یافتن نقطه اعتدال بسیار لازم است که می توان آیه ذیل را معیاری برای میزان وظیفه خود مد نظر داشته باشیم:
«لِیَهْلِکَ مَنْ هَلَکَ عَنْ بَیِّنَةٍ وَ یَحْیى مَنْ حَیَّ عَنْ بَیِّنَةٍ؛ آنها که هلاک (و گمراه) مى شوند، از روى اتمام حجّت باشد و آنها که زنده مى شوند (و هدایت مى یابند)، از روى دلیل روشن باشد.» (۵)
یعنی تلاش نماییم که راه حق روشن باشد و کسی به دلیل نفهمیدن گمراه نشود و شبهات و کج فهمی ها، دیگران را به بیراهه نکشاند. اما جایی که حق روشن و واضح است و همه گونه تبیین شده سپس شخص به انتخاب خود بیراهه می رود، ما وظیفه ای نداریم و تلاش در چنین مواردی هیچ ثمری نخواهد داشت همان گونه که "خود را به خواب زده، هرگز بیدار نخواهد شد."
در مقابل چنین کسانی حتی تلاش پیامبر مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز نتیجه ای نخواهد داشت: «إِنَّکَ لا تُسْمِعُ الْمَوْتى وَ لا تُسْمِعُ الصُّمَّ الدُّعاءَ إِذا وَلَّوْا مُدْبِرینَ؛ مسلّماً تو نمى توانى سخنت را به گوش مردگان برسانى، و نمى توانى کران را هنگامى که روى برمى گردانند و پشت مى کنند فراخوانى.» (۶)
«إِنَّ الَّذینَ کَفَرُوا سَواءٌ عَلَیْهِمْ أَ أَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لا یُؤْمِنُونَ؛ کسانى که کافر شدند، براى آنان تفاوت نمى کند که آنان را (از عذاب الهى) بترسانى یا نترسانى ایمان نخواهند آورد.» (۷)
«وَ إِنْ کانَ کَبُرَ عَلَیْکَ إِعْراضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِیَ نَفَقاً فِی الْأَرْضِ أَوْ سُلَّماً فِی السَّماءِ فَتَأْتِیَهُمْ بِآیَةٍ وَ لَوْ شاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدى فَلا تَکُونَنَّ مِنَ الْجاهِلینَ؛ و اگر اعراض آنها بر تو سنگین است، چنانچه بتوانى نقبى در زمین بزنى، یا نردبانى به آسمان بگذارى (و اعماق زمین و آسمانها را جستجو کنى، چنین کن) تا آیه (و نشانه دیگرى) براى آنها بیاورى! (ولى بدان که این لجوجان، ایمان نمى آورند!) امّا اگر خدا بخواهد، آنها را (به اجبار) بر هدایت جمع خواهد کرد. (ولى هدایت اجبارى، چه سودى دارد؟) پس هرگز از جاهلان مباش.» (۸)
با توجه به تمام موارد بالا، در این مورد خاص، اگر شما حس می کنید که تذکر دادنتان موثر باشد، تذکر بدهید؛ در غیر اینصورت وظیفه ای ندارید.
پی نوشت ها:
۱. سوره آل عمران، ۱۱۰
۲. محمدی ری شهری، محمد؛ حکمت نامه بسیج؛ انتشارات دارالحدیث؛ قم ۱۳۸۷؛ ص ۲۳۲
۳. سوره آل عمران، ۲۱
۴. سوره شوری، ۴۸
۵. سوره انفال، ۴۲
۶. سوره نمل،۴۰
۷. سوره بقره، ۶
۸. سوره انعام، ۳۵.
