تجسم اعمال در قیامت

 

اعمال ما چگونه ثبت و ضبط می شود و تجسم اعمال در قیامت چگونه است؟

تجسم اعمال در قیامت یکی از ابهامات بشر کوته بین است که نمی تواند آن را هضم کند؛ بشر مادی امروز که غرق دنیا و مافیها شده، تجسم اعمال در قیامت را امری محال می داند و شاید برای فرار از آن دست به دامان انکار آخرت شود، اما با مطالعه این مطلب خواهد فهمید که تجسم اعمال در قیامت نه تنها امری محال و دور از واقعیت نیست که عین حقیقت است و این اتفاقی ست حتمی، تا انتهای این مطلب همراه ما باشید تا تجسم اعمال در قیامت را با آیات قرآن، روایات و علوم روز به اثبات برسانیم.
عمل دارای دو شکل است:

۱٫ دنیوی که به صورت عبارت یا جنایت است.
۲٫ اخروی یا ملکوتی که در قیامت نمایان می‌شود.

بنابراین ویژگی و ماهیت اعمال آن‌چنان که هست نمایان می‌گردد و در برابر انسان تجسم پیدا می‌کند. امام علی (سلام الله علیه) می‌فرماید: به عقاید و اعمال شکل یافته است که بندگان مکافات می‌گردند.(البته اگر توبه نکند)[۱]

قرآن در مورد تجسم اعمال در قیامت می‌فرماید:

وَبَدَا لَهُمْ سَیِّئَاتُ مَا کَسَبُوا[۲]

(در آن روز) اعمال بدى را که انجام داده‌اند، براى آن‌ها آشکار مى‌شود.

در جای دیگر می‌فرماید:

یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ مَّا عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُّحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِن سُوَءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَیْنَهَا وَبَیْنَهُ أَمَدًا بَعِیدًا[۳]

روزى که هر کسى آنچه کار نیک به جاى آورده و آنچه بدى مرتکب شده حاضر شده مى‌یابد و آرزو مى‏کند کاش میان او و آن (کارهاى بد) فاصله‏ زمانی زیادی باشد.

انسان در ماورای این بدن مادی، یک حقیقت بسیطی دارد که آن حقیقت بسیط چون مرکب نیست، تجزیه نمی‌پذیرد. اصلأ «نیستی» جز تجزیه نیست؛ ما نیستی واقعی در عالم نداریم؛ همه‌ی نیستی‌های عالم، تجزیه شدن‌های مرکب‌ها و تغییر حالت دادن‌هاست؛ مرکب‌ها که از بین می‌روند، در واقع تغییر حالت می‌دهند؛ یعنی آن واقعیت (صورت) مرکب از بین می‌رود، از باب این است که اجزای آن، تغییر حالت می‌دهند و دیگر نمی‌تواند باقی بماند.[۴]

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

مسأله تجسم اعمال در قیامت (در علوم روز هم) به اثبات رسیده است؛ اخیرأ در «استانفورت» آمریکا دستگاه عکس‌برداری دقیقی شبیه دوربین‌های تلویزیون ساخته‌اند که قدرت دارد در نبود افراد عکس‌برداری نماید. این دستگاه چهره افراد را که تا یک ساعت پیش در محوطه‌ای بوده‌اند، مشخص می‌نماید. با این اکتشاف، ثابت گردید که از چهره‌ی انسان‌ها، پیوسته امواجی پخش می‌شود. بعید نیست در طی یک یا دو قرن آینده دیگر تمام مشکلات و مبهمات معاد و انسان و بقای اعمال به طور کامل روشن گردد؛ به گونه‌ای که معاد جسمانی در شمار مسائل و حوادث طبیعی جهان قرار گیرد.[۵]

باستان شناسان در مصر کوزه‌ای پیدا کردند که وقتی روی دستگاه شبیه گرامافون گذاشتند، زمزمه‌های عاشقانه کوزه‌گر مصری را شنیدند؛ در صورتی که کوزه‌گر مصری، ۲۵۰۰ سال پیش مشغول ساختن کوزه بود؛ فکر نمی‌کرد که صدایش لابه‌لای خطوط کوزه ضبط شود و بشر عصر مدرن آن را بیرون کشیده و با فرهنگ و احساسات کوزه‌گر آشنا گردد.[۶] و [۷]

افراد با هر عملی که ملکه آن‌ها بوده و یا به آن دچار بوده‌اند وارد محشر می‌شوند؛ شارب الخمر وارد محشر می‌شود در حالی که تنگ شراب معلق بر گردن اوست و فنجان به دست او و گندی از وی ظاهر می‌شود بدتر از گند جیفه و مردار؛ همچنین مغنی و مطرب و سازنده وارد می‌شوند با آلات غناء، و کشته شده در راه خدا وارد محشر می‌شود، به همان حالی که کشته شده؛ خون از وی می‌رود و رنگ خون همان خون است لکن بوی او بوی مشک و عنبر است.[۸]

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

نه‌تنها در قیامت که برزخیان هم با تجسم اعمال مواجه هستند:

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: به ناچار پس از مرگ؛ همدمی با تو به خاک سپرده … آن همراه و همدم، عمل توست.[۹] و [۱۰]

و در سخنان امیرالمؤمنین علی (سلام الله علیه) در وصف عمل آمده که حضرت فرمود:

فرد رو به عملش کند، گوید: به خدا سوگند، من از تو روگردان بودم و تو را بر خود سنگین و دشوار می‌یافتم؛ اینک چه در نزد توست؟ گوید: تا قیامت همدم و همراهت خواهم بود.[۱۱]، [۱۲] و [۱۳]

امام صادق (سلام الله علیه) می‌فرماید:

پس از خاکسپاری میت؛ عملش به او می‌گوید اینک که من عمل و کردار تو هستم تا روز قیامت همدم و همراهت خواهم بود؛ هرچند مرا سبک‌تر و خوارتر از آن دو (مال و فرزند) می‌پنداشتی.[۱۴] و [۱۵]

این عمل به هنگام خروج از قبرها و برای ورود به محشر در چهره فرد مجسم می‌شود؛ در قیامت امت پیامبر (صلی الله علیه و آله) ده صنف می‌شوند:[۱۶]

۱٫ میمون که نمام بوده است.
۲٫ خوک که خورنده‌ی حرام است.
۳٫ سرنگون که ربا می‌خورده است.
۴٫ آن‌که زبانش را می‌جود و چرک از دهانش بیرون می‌آید، عالم بی عمل است.
۵٫ دست و پا بریده که آزار رساننده به همسایه است.
۶٫ کور که حاکم جور و ناحق است.
۷٫ گنگ و کر که خود پسند است.
۸٫ آنان که از مردار گندترند، از شهوات و لذت‌های حرام برخوردار بوده‌اند و حق واجب خدا (خمس و زکات) را نمی‌دادند.
۹٫ آنان که جبه‌های آتشین پوشیده‌اند؛ متکبرین و فخر فروشان هستند.
۱۰٫ آنان که دو میخ از آتش در چشم آن‌هاست، کسانی هستند که چشم خود را از حرام پر می‌کردند.[۱۷] و [۱۸]حتی در آیات قرآن هم، به مسخ چهره‌ها اشاره شده است؛ آنجا که می‌فرماید:

فَلَمَّا عَتَوْاْ عَن مَّا نُهُواْ عَنْهُ قُلْنَا لَهُمْ کُونُواْ قِرَدَهً خَاسِئِینَ[۱۹]

(آرى،) هنگامى که در برابر آنچه از آن نهى شده بودند سرپیچى کردند، به آن‌ها گفتیم: «به شکل میمون‌هایى طرد شده در آیید!»

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

امام باقر (سلام الله علیه) فرمود:

مردم در قیامت طبق نیات باطنی و ملکات درونی خود محشور می‌شوند.[۲۰]

نیت بد افراد را می‌توان در ۳ دسته‌بندی قرار داد:

۱٫ اجباری یا اختیاری است، یعنی فرد اراده داشته یا ناخودآگاه در ضمیر او پدید آمده است.

۲٫ قصد داشته و منصرف شده که کیفری ندارد، مانند کسی که در اندیشه قتل دیگری باشد اما منصرف می‌شود. در معراج ندا رسید یا محمد۹در امت‌های گذشته اگر کسی خیال گناه می‌کرد؛ گناهی برای او نوشته می‌شد و اگر گناه می‌کرد، یک گناه دیگر نوشته می‌شد؛ اما در امت تو اگر کسی به خیال گناه افتاد و نکرد، گناهی برای او ثبت نمی‌شود. در امت‌های گذشته اگر کسی حسنه‌ای می‌کرد؛ یک حسنه برای او نوشته می‌شد، ولی یک حسنه برای امت تو ده حسنه نوشته می‌شود.[۲۱]

۳٫ از انجام آن عمل خوشحال است؛ مثلاً به مظلومی ظلم می‌شود و او قلبأ راضی و خرسند است که در این صورت مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد.[۲۲] چرا که در حدیث آمده، هرکس به فعل گروهی راضی شود، از آنان است.

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کدام از شما لمم (افکار گناه آلود) عارضتان شد فورأ بگویید:

آمنّا بِالله وَ رَسُولِه وَ لا حَولَ وَ لا قُوَه اِلّا بِالله.[۲۳]

در قیامت باطن‌ها ظاهر می‌شود. سرایر و ضمایر آشکار می‌گردد و حشر هر فردی طبق صورت نفسانی و حالت روحی وی خواهد بود. کسی که در دنیا انسانی زیست کرده و از سجایای انسانی برخوردار بوده، در آخرت هم شکل انسانی دارد. اما کسی که به ظاهر انسان بوده اما در باطن، خلق و خوی درندگی یا گزندگی یا دیگر صفت حیوانی داشته، به صورت همان حیوانی که سمبل آن صفت است محشور خواهد شد.[۲۴] پس این همان تجسم اعمال در قیامت است؛ یعنی نمایان شدن باطن افراد.

اگر کسی در دنیا کور باشد و حقایق هستی را نبیند، در آخرت هم کور محشور می‌شود؛[۲۵] اما کسى‌که در این جهان (از دیدن چهره حق) نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراه‌تر است. اگر به فرض جنینی در رحم مادر نابینا ساخته شود، در تمام عمرِ دنیای خود، از دیدن محروم است و همواره از نداشتن چشم رنج می‌برد. انسان نیز اگر در دنیا چشم بصیرت نگشاید و خویشتن را کور دل سازد؛ در عالم آخرت، کور محشور می‌شود و تا ابد از این کمبود، در رنج و عذاب خواهد بود.

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

خلقت جنین و نواقصی که دارد جبری است و او بالاجبار پای در دنیا می‌گذارد اما بشر در دنیا دارای اختیار است و می‌تواند خویشتن خود و انسان بودنش را بسازد. دنیا همچون مدرسه‌ای است که دو حالت دارد؛ یا دانش‌آموز با جدیت به تحصیل می‌پردازد یا با بی­مبالاتی و بی­دقتی درس و بحث را جدی نمی‌گیرد. هدف از مدرسه رفتن انتفاع منافع است اما؛ معنا و مفهوم هدف خداوند چیست؟ هدف اصلی آفرینش لقاء‌الله است.

ذات اقدس الهی فاقد هیچ کمالی نیست تا با انجام دادن کاری آن را به دست آورد؛ بدین جهت بعضی می‌گویند: افعال خداوند معلل اغراض نیست؛ یعنی خداوند حکیم مانند انسان نیست که در فعل خود غرض و هدفی خارج از ذات داشته باشد. خداوند متعال قدرتی است نامحدود که در انجام دادن فعل به وسیله و ابزار احتیاج ندارد و سود شخصی هم ندارد.[۲۶]

بنابراین هرکس از ذکر و یاد خدا اعراض کند در قیامت نابینا محشور می‌شود[۲۷] منظور از ذکر خدا؛ یاد کردن خدا در امور حلال و به یاد داشتن خدا هنگام مواجه شدن با امور حرام است.[۲۸] چنین شخصی به حالت اعتراض می‌گوید چرا نابینا محشور شدم در حالی که بینا بودم؟![۲۹]

خداوند در جواب ایشان می‌فرماید:

قَالَ کَذَلِکَ أَتَتْکَ آیَاتُنَا فَنَسِیتَهَا وَکَذَلِکَ الْیَوْمَ تُنسَى[۳۰]

همان­گونه که آیات ما براى تو آمد؛ و تو آنها را فراموش کردى، همان­طور امروز، تو فراموش خواهى شد.

و این‌که بعضى ایراد کرده‌اند: مسخ برخلاف قانون تکامل و موجب بازگشت و عقب‌گرد در خلقت است، درست نیست؛ زیرا قانون تکامل مربوط به کسانى است که در مسیر تکامل‌اند، نه آن‌ها که از مسیر انحراف یافته و از محیط شرایط این قانون به کنار رفته‌اند.

شما در حال مطالعه مطلب تجسم اعمال در قیامت هستید.

مسخ و دگرگونى جسمانى متناسب با اعمالى است که انجام داده‌اند، یعنى چون عده‌اى از جمعیت‌هاى گنهکار بر اثر انگیزه هواپرستى و شهوت‌رانى دست به طغیان و نافرمانى خدا مى‌زنند و جمعى با تقلید کورکورانه از آن‌ها، آلوده به گناه می‌شوند، لذا به هنگام مسخ، هر گروه به شکلى که متناسب با کیفیت اعمال او بوده ظاهر می‌شود.[۳۱]

به هر حال چنانچه در دادگاه‌های دنیایی؛ متهم پس از مواجه با اسناد و مدارک و با وجود شهود، ادله بی‌نقص را در مقابل خود می‌بیند، قصد فرافکنی و عذر تراشی کرده و از این رهگذر به دنبال برائت است، گناه‌کاران هم در قیامت این رویه را در پیش گرفته و گناه خود را بر گردن بزرگان و رهبران خود انداخته و ضلالت و گمراهی خویش را به آنان نسبت می‌دهند؛ از همین رو مناسب است پیرامون «رهبران ضلالت» هم مطالبی از جهت انذار یادآوری کنیم.

منبع مطلب تسجم اعمال در قیامت : کتاب فراموشی مصیر مهمترین دلیل انحراف و گرفتاری بشر
مطلب اختصاصی سایت مسلمان

مآخذ مطلب تسجم اعمال در قیامت :
۱٫ معاد در نگاه عقل و دین، ص ۴۶۶
۲٫ ۴۸ زمر
۳٫ ۳۰ آل‌عمران
۴٫ معاد شهید مطهری، ص ۶۶
۵٫ معاد در نگاه عقل و دین، ص ۳۲۱
۶٫ راه طی شده، مهندس بازرگان
۷٫ معاد در نگاه عقل و دین، ص ۴۵۶
۸٫ معاد یا آخرین سیر بشر، ص ۲۱۱
۹٫ خصال شیخ صدوق، ج ۱، ص ۱۱۴
۱۰٫ حیات پس از مرگ، ص ۱۱۴
۱۱٫ تفسیر قمی، ج ۱، ص۳۷۰/بحار، ج ۶، ص۲۲۵
۱۲٫ المحجه البیضاء، ج ۸، ص ۳۰۳
۱۳٫ حیات پس از مرگ، ص ۱۱۵
۱۴٫ کافی، ج ۳، ص ۲۴۰/بحار، ج ۶، ص ۲۵۶
۱۵٫ حیات پس از مرگ، ص ۱۱۶
۱۶٫ ذیل آیه ۱۹ نبأ از حضرت سؤال می‌شود
۱۷٫ مجمع البیان، ج ۱۰، ص ۴۲۳ و ۴۲۴ با تلخیص
۱۸٫ حیات پس از مرگ ص ۱۷۳
۱۹٫ ۱۶۶ اعراف
۲۰٫ مشکات الانوار، ص ۱۴۷
۲۱٫ معراج شهید دستغیب، ص ۸۵
۲۲٫ برگرفته از معاد از نظر روح و جسم، ج ۳
۲۳٫ معراج شهید دستغیب، ص ۱۳۲
۲۴٫ برگرفته از کتاب معاد از نظر روح و جسم، ج ۱
۲۵٫ ۷۲ و ۹۷ اسراء
۲۶٫ معاد در نگاه عقل و دین، ص ۵۳۸
۲۷٫ ۱۲۴ طه
۲۸٫ تحف‌العقول، ص ۳۵۱
۲۹٫ ۱۲۵ طه
۳۰٫ ۱۲۶ طه
۳۱٫ تفسیر نمونه، ذیل آیات ۱۶۳-۱۶۶ اعراف